BMW KWIDZYN

SerekBMWE30

HISTORIA MODELU E - 30

Produkowany od lipca 1975 roku do listopada 1982 roku model E-21, pomimo iż bardzo dobrze się sprzedawał i miał bardzo pozytywne notowania w rankingach motoryzacyjnych.To jednak jego bryła nadwozia zaczęła być trochę przestarzała i powoli przestawała odpowiadać nowoczesnym trendom. Kierownictwo BMW postanowiło przeprowadzić gruntowną modernizację modelu seri 3, która objęła nadwozie, silnik, skrzynię biegów i zawieszenie kół. Ten ostatni element pomimo, iż tak bardzo dobry w modelu E-21 został jeszcze poprawiony i stał się przez to bardziej sprężysty. Mocowany do belki osi przedniej stabilizator na swoich końcach za pomocą łączników gumowych jest mocowany do wachaczów poprzecznych. Ustawienie kolumn resorujących wymusza "ujemną" charakterystykę zbieżności kół. W tylnym zawieszeniu również zastosowano stabilizator, który za pośrednictwem łączników jest mocowany do wachaczów skośnych na których montowane są również sprężyny śrubowe. To wszystko złożyło się na doskonałe właściwości jezdne pojazdu. BMW seri 3 E-30 na krętych ( suchych ) drogach prowadzi się wprost idealnie - oczywiście nie należy przesadzać z gwałtownym dodawaniem gazu na zakrętach ponieważ skończy się to od razu zerwaniem przyczepności i efektownym driftem. Nie zapomiano o chlubie niemieckiej marki czyli o silnikach. W produkcji został nadal bardzo dobry i sprawdzony silnik typoszeregu M-10. Miał on pojemność skokową 1766 cm i odznaczał się bardzo dobrym stosunkiem mocy i momentu obrotowego. Pomimo 90 km. bardzo sprawnie radził sobie z ważącym ponad tone pojazdem.W początkowym okresie czasu miał montowany gaznik Pierburga 2B4 - do 08/83 roku. Od 09/83 roku gaznik Pierburga 2BE który podniósł jeszcze bardziej wydajność silnika. Różnił się od poprzednika tym iz miał komory pływakowe oraz siłowniki podciśnieniowe drugiego stopnia. Ponadto nie posiadał śruby regulacyjnej obrotów biegu jałowego. Zastosowano również wersję silnika M-10 z wtryskiem paliwa K-Jetronic który uzyskiwał moc 105 km. oraz z wtryskiem LE-Jetronic który uzyskiwał tą samą moc ale był przystosowany do spalania benzyny bezołowiowej. Oczywiście napęd wałka rozrządu odbywał sie za pomocą łańcucha rolkowego, który odznaczał sie bardzo dużą trwałością.

Pozostawiono w produkcji również doskonały silnik typoszeregu M-20.Silniki tego typu w modelach BMW seri 3 montowano od sierpnia 1977 roku.Zaczęli go opracowywać konstruktorzy z BMW, a ostatecznie dopracował konstrukcyjnie i przygotował do seryjnej produkcji inżynier Lange , który przeniósł się do BMW z firmy Porsche. Modele E-30 z tymi silnikami miały początkowo oznaczenia 323i - poj. skokowa 2316 cm ( w okresie od 09/82 moc 139 km - wtrysk L-Jetronic, w okresie od 09/83 do 08/85 moc 150 km i wtrysk LE-Jetronic ), 320i - poj. skokowa 1990 cm ( w okresie od 09/82 do 09/85 moc 125 km - wtrysk L-Jetronic , od 09/85 moc 129 km - wtrysk LE-Jetronic, od 12/86 moc 129 km - wtrysk LU-Jetronic wersja z katalizatorem ) , 325i - poj. skokowa 2494 cm ( w oresie od 09/85 moc 171 km - wtrysk Motronic , w okresie od 12/86 moc 170 km - wtrysk Motronic wersja z katalizatorem ) , 325e - poj. skokowa 2693 cm ( w okresie od 02/85 do 11/86 moc 122 km - wtrysk Motronic wersja z katalizatorem , w okresie od 12/86 moc 129 km - wtrysk Motronic wersja z katalizatorem ).

Nowością w modelach BMW seri 3 były silniki diesla określone przez f-mę BMW typoszeregiem M-21. Model E-30 miały z tymi silnikami następujace oznaczenia . 324d - poj. skokowa 2443cm ( w okresie od 09/85 moc 86km - zasilanie DDE ) , 324td - poj. skokowa 2443cm ( w okresie od 09/87 moc 115km - zasilanie DDE ). Produkowany w latach 09/82 - 08/87 silnik typoszeregu M-10 w modelu 316, mimo iz bardzo wytrzymały i przynoszący chlubę marce od wielu lat zaczął się juz technologicznie "starzeć" i w roku 1987 został zastąpiony typoszeregiem M-40 i M-42.Podstawowa nowość stanowi napęd wałka rozrządu , który teraz przekazywany będzie przez pas zębaty.Prócz tego zastosowano hydrauliczna kompensację luzu zaworów.Modele E-30 z tymi silnikami miały nastepujace
oznaczenia - 316i - poj.skokowa 1596 cm ( w okresie od 09/88 moc 100km - wtrysk Motronic wersja z katalizatorem ) , 318i - poj.skokowa 1795cm ( w okresie od 09/87 moc 113km - wtrysk Motronic wersja z katalizatorem ) , 318is- poj. skokowa 1795 cm , dwa wałki rozrządu , cztery zawory na cylinder ( od 09/89 moc 136km - wtrysk Motronic ). Do końca produkcji modelu został silnik M-20. Tak po krótce wygląda gama silników modelu E-30.Specjalnie nie umieściłem tutaj silników stosowanych w sportowej wersji M3 ( było ich kilkanaście !!!!! ) ponieważ będą one wyszczególnione w następnym artykule.

Warty podkreślenia jest tutaj fakt stosowania jednego z najlepszych systemów wtryskowych ówczesnych czasów , mianowicie elektroniczny system zarządzania silnikiem MOTRONIC.System f-my Bosch można w elastyczny sposób dostosować do wymagań konstruktorów silników. Dzięki temu wykorzystywany jest zarówno w samochodach , jak i motocyklach.zapewnia dobra dynamikę jednostek napędowych przy mozliwie niskim zuzyciu paliwa i ograniczonej do minimum toksyczności spalin.Sercem tego systemu jest elektroniczny sterownik złozony z mikroprocesora i pamięci, w którym zapisano program pracy z danymi określajacymi dawke wtryskiwanego paliwa i kąt wyprzedzenia zapłonu.Czujniki dostarczają do mikroprocesora informacje dla każdego cyklu wtrysku i zapłonu o ilości zasysanego powietrza , prędkości obrotowej silnika , aktualnej pozycji wału korbowego , temperaturze zasysanego powietrza i temperaturze silnika. Procesor porównuje je z danymi zapisanymi w pamięci i oblicza indywidualne wymogi dla kolejnego cyklu wtrysku i zapłonu. Moment wtrysku i dawka paliwa powinny być przecież zupełnie inne , w przypadku gdy silnik jest zimny , niz wtedy , gdy jednostka osiągnęła juz prawidłowš temperaturę roboczą . Podobnie wyglada to w trakcie dynamicznego lub spokojnego przyspieszania. Dla samego tylko podsystemu zapłonowego w pamięci programu zapisano blisko kilka tysięcy różnych mozliwości indywidualnego określenia momentu zapłonu. System ten oprócz danych stałych , podstawowych , uwzględnia również dane zmienne. Takie np. jak wypalania świec zapłonowych lub zabrudzony filtr powietrza. System ten tak bardzo dobrze się sprawdził w samochodach BMW seri 3
( po raz pierwszy był zastosowany w BMW 732i wiosną 1979 r. ) że wyposażono w niego sportowy motor marki - BMW K1 w 1988 roku! Bardziej dociekliwych co do informacji na ten temat odsyłam do książki H.R.Etzolda " BMW seri 3 " , gdzie w rozdziale " Urządzenia wtryskowe " w sposób szczegółowy zostały opisane zasady ich działania. Model E-30 był jednym z nielicznych aut marki który w taki sposób wyróżniał sie bogata gamą rodzajów nadwozia. O ile na początku produkcji dostępny był tylko model dwudrzwiowy, tak w połowie roku 1983 dołączyła wersja czterodzwiowa co było znaczącym odstępstwem w dotychczasowo produkowanych modelach aut seri 3. W 1988 roku dołączył model cabrio a rok pózniej kombi. Warty podkreslenia tutaj jest fakt że bardzo ciekawie prezentował sie model w wersji amerykańskiej. USA od czasów seri 02 było jednym z głównych odbiorców rynkowych najmniejszych aut marki. Model ten charakteryzował sie innymi zderzakami tylnymi i przednimi ( zgodnie z tamtejszymi normami wyposażenia pojazdów są one o wiele większe od europejskich i wytrzymalsze ) , innymi lampami przeciwmgłowymi montowanymi w innym miejscu i dodatkowymi "obrysówkami" na bocznych krawędziach zderzaków. Wnetrze kabiny pasażerskiej jest wykonczone materiałami bardzo dobrej jakości. Pomimo iż obicia tapicerskie foteli po wielu latach użytkowania maja tendencję do
"prucia" sie poszyć , to należy stwierdzic że i tak są bardzo wytrzymałe i ladnie się prezentują. Obicia boczne drzwi sa zalezne od wersji wyposażenia auta i występowały w dwóch wersjach : podstawowa to obicie z tworzywa sztucznego kol. czarnego oraz bogatsza z obiciem materiałowym w róznych wariantach kolorystycznych. Mówiąc o wersjach wyposażenia nalezy tu wspomieć o wyposażeniu "M". Pojazdy posiadające ten wariant wyposażenia na pokrywie bagaznika po prawej jego stronie miały doczepiane
znaczek M. Wiele osób myśli że pojazdy ze znaczkiem M w tym miejscu oznaczają że jest to model wyposażony w sportowy silnik M-Powera . Jest to bardzo błędne myślenie. Oznakowanie to okresla tylko wariant wyposażenia auta np. sportowe zawieszenie, sportowa gałka skrzyni biegów lub kierownica . Dopiero oznaczenie M3 lub M5 oznaczaja że jest to całkowicie inne auto, które oprócz dużej mocy posiada wiele innych rozwiazań technicznych różniących je od swoich seryjnych "braci". Wyjatkiem jest tutaj model M6 który ( szczególnie w wersji amerykańskiej ) miał czasami umieszczany z tyłu znaczek"M" pomimo iz byl wyposażony w silnik M-Powera , oraz model włoskiej odmiany M3 który po lewej stronie krawędzi bagażnika miał znaczek "M" zaś po prawej oznaczenia 320is. Ponadto pierwszy model który wyszedł ze stajni Motorsport w 1980 roku - E12 M535i również na tylnej krawędzi bagaznika miał tylko
znaczek "M". Dobrze utrzymane egzemplarze pod tylna lewą lampą maja umieszczone logo lokalnego dealera BMW w Niemczech z podaniem jego nazwy, miasta gdzie auto zostało kupione oraz znaczkiem BMW.

Tablica rozdzielcza jest doskonale zaprojektowana i skierowana swoim kształtem w stronę kierowcy . Wykończono ja z materiałów bardzo wysokiej jakości i po latach nawet intensywnej eksploatacji zachowuje ładny wygląd i świeżość. Ponadto pod wskaznikami prędkościomierza i obrotomierza ( lub zegarka ) znajduje się elektroniczny wskaznik czasookresu dokonywania wymainy oleju i innych płynów eksploatacyjnych oraz generalnego i okresowego przeglądu pojazdu. W róznych wariantach dostępne były określone elementy wyposażenia dodatkowego takie jak : automatyczna skrzynia biegów, elektrycznie szyby , lampy przeciwmgłowe, skórzane wykończenie foteli czy w słabszych wersjach silnikowych obrotomierz. W połowie 1987 roku model przeszedł face lifting przedniej oraz tylnej części nadwozia. Tylne lampy otrzymały inny kształt i wykonane były z innego szkła które w niesprzyjajacych warunkach atmosferycznych dawały lepszy odblask. Między dwoma tylnymi lampami pod tablica rejstracyjna dodano czarną podkładkę z tworzywa sztucznego. Przód pojazdu wyposażono w nowe projektorowe lampy. Dolny przedni pas był wyposażony w inne lampy przeciwmgłowe majace bardziej obłe kształty oraz inne wloty do chłodzenia tarcz hamulcowych . Ponadto pod nim umieszczono podkładke z tworzywa sztu- cznego która za zadanie miała chronic ta część nadwozia przed ewentualnymi otarciami w trakcie najeżdżania na krawężniki.

Silniki montowane w poszczególnych wersjach nadwoziowych :

Sedan : 316 , 316i , 318i , 318 is , 320i , 325i , 325e , 325ix , 324d ,324td.
Kombi : 316i , 318i , 325i , 325ix , 324 td.
Cabrio : 318i , 320i , 325i .
Ps. Silnik 325ix ma taką samą moc jak silnik 325i - 170km , lecz pojazd
ten wyposażony jest w napęd na cztery koła. Nie uwzględniono w tym
wykazie wersji silnikowych M3.

W listopadzie 1990 roku wchodzi nowy model serii 3 - E-36.
Przez rok czasu w produkcji pozostaja model E-30 w wersji kombi
i cabrio. Na lata model E-30 zapadł w pamięć wielu pasjonatom moto-
ryzacji jako auto o wyjątkowym charakterze , odznaczjące się dobrymi
osiągami , znakomitymi właściwościami jezdnymi oraz bardzo dobrš
jakoscią wykończenia . Jest to chyba jedna z nielicznych marek na
świecie która w tak idealny sposób łaczy komfort podróżowania ,
sportową charakterystykę i elegancki wygląd pozostawiając przy tym
szerokie możliwości tuningowania auta